The Orthodox Pages

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΥΛΙΚΟΥΣ

ΚΑΙ ΤΩΝ ΝΑΩΝ ΤΗΣ

   ΟΙΚΟΣΕΛΙΔΑ

  ♦ ♦ ♦  Η Εκκλησία μας ♦ ♦ ♦  Γαλαρία Εικόνων ♦ ♦ ♦ Διοικητική Οργάνωση ♦ ♦ ♦

 ♦ ♦ ♦  Γαλαρία Φωτογραφιών  ♦ ♦ ♦ Μηνιαίων Πρόγραμμα Ακολουθιών  ♦ ♦ ♦

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΥΛΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΝΑΩΝ ΤΗΣ

 ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

Οικ. Χριστοφόρος Κλείτου

Μετάφραση στη Ελληνική από την Μαρίνα Κωνσταντίνου

Το γραφικό χωριό Συλίκου τοποθετείται 28χιλ. ΒΔ της Λεμεσού, σε υψόμετρο περίπου 650μ από την θάλασσα. Παρ΄ όλο που η περιοχή είναι ημιορεινή, υπάρχουν πολλές εύφορες πεδιάδες και αμπέλια που ποτίζονται από τρεις φυσικές πηγές. Παλιά η Συλίκου ήταν γνωστή για την κουμανταρία (πολύ γλυκό κρασί), άλλα κρασιά, καθώς και την ζιβανία (ένα πολύ δυνατό απεριτίφ), και για τις εξαιρετικές της σταφίδες. Η Συλίκου επίσης παρήγαγε ελιές και αμύγδαλα. Η προέλευση του ονόματος Συλίκου δεν είναι ακριβής. Υπάρχουν πολλές πηγές προέλευσης. Η πιο πιθανή είναι Λατινικής προέλευσης που παράγεται από το όνομα Σελίσια. Η υπέροχη εξοχή, η εύφορη γη του χωριού και το νερό των πηγών, πάντα προσέλκυαν τους ξένους άρχοντες που κατείχαν την Κύπρο.

Ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος της Αγγλίας, κατέκτησε την Κύπρο το 1191 και την πούλησε στον πρώην βασιλιά της Ιερουσαλήμ Γκυ ντε Λουζινιάν. ΄Οταν οι Τούρκοι κατέκτησαν την Κύπρο το 1571, η τελευταία οικογένεια των Λουζινιανών κατέφυγε στην Συλίκου, αναμίχθηκε με τον το τοπικό πληθυσμό και έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του χωριού. Το 1581 ένας άλλος Γκυ ντε Λουζινιάν από την Γαλλία, επισκέφθηκε τους συγγενείς του στη Συλίκου και κατά την επιστροφή του στη χώρα του, περιέγραψε ιστορικά τις φασαρίες των χωρικών από τους νέους κατακτητές.

Ο αρχιμανδρίτης Κυπριανός, γράφοντας την ιστορία της Κύπρου το 1780, αναφέρει την Συλίκου να είναι εκκλησιαστική περιουσία κατά τον 13^ο με 14^ο αιώνα. Παρ΄ όλες τις πιθανότητες, η Λατινική (καθολική) εκκλησία, κατείχε την Συλίκου κάτω από φεουδαρχικό σύστημα όπου κατείχε τη γη, σε αντάλλαγμα υπηρεσιών. Πολλές τοποθεσίες στη Συλίκου έχουν Ενετικά ονόματα, π.χ. οι περιοχές που αρδεύονται στην τοποθεσία Συρκά (Συριά) όπου μπορεί κανείς να δει τα θεμέλια μιας μεγάλης μεσαιωνικής εκκλησίας με μωσαϊκά, η γειτονική περιοχή με την ονομασία Φράγκικο, την ορεινή περιοχή με την ονομασία Ελύκη, τα σπίτια τη Ρήγαινας κ.α. Ο εκκλησιαστικός χαρακτήρας της Συλίκου σαν μεσαιωνικό φέουδο, επιβεβαιώνεται και από άλλες πηγές όπου αναφέρεται ότι το 1400μΧ η Συλίκου ήταν σημαντική εκκλησιαστική περιουσία. Βεβαίωση των μαρτυριών επίσης είναι οι πολλές εκκλησίες που υπήρχαν στο χωριό, και την περιβάλλουσα περιοχή.
Η παράδοση μας λέει ότι στη Συλίκου, έκτος από τον κυρίως ναό του χωριού τον Αγιο Γεώργιο, υπήρχαν ακόμη 14 εκκλησάκια/εξωκκλήσια. Σήμερα πέντε από αυτά τα παρεκκλήσια έχουν ξαναχτιστεί, το Παρεκκλήσι της Παναγίας της Σύρκας που ξαναχτίστηκε πριν από περίπου 100 χρόνια, το Παρεκκλήσι του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή, που ξαναχτίστηκε το 2000, το Παρεκκλήσι του Αγίου Δημητρίου, που ξαναχτίστηκε το 2012, το Παρεκκλήσι της Παναγίας Βουναρκώτισσας, που ξαναχτίστηκε το 2015 και το Παρεκκλήσι του Αγίου Μάματος, που ξαναχτίστηκε το 2019. Από τα εναπομείναντα παρεκκλήσια μερικές από τις τοποθεσίες έχουν χαθεί, αλλά μπορούμε ακόμα να δούμε τα ερείπια των περισσότερων και με τη βοήθεια του Θεού ελπίζουμε μια μέρα να τα ξαναχτίσουμε. Οι γνωστές τοποθεσίες είναι το παρεκκλήσι της Αγίας Μαρίνας. το παρεκκλήσι του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. το παρεκκλήσι του Αγίου Ανδρέα. και το παρεκκλήσι της Αγίας Σοφίας, που την εποχή της Τουρκοκρατίας μετατράπηκε σε τζαμί.
Η Οθωμανική κυριαρχία στην Κύπρο το 1571, έφερε νέους ξένους ιθύνοντες και παρ’ όλο που οι χωρικοί ισχυρίζονταν ότι ζούσαν ειρηνικά και αρμονικά με τους Τούρκους γείτονες μέχρι που έφυγαν μετά την Τουρκική εισβολή το 1974, σίγουρα στο ιστορικό της Συλίκου καταγράφεται διαφορετική ιστορία. Σε κάποια χρονική στιγμή κατά την διάρκεια του 19ου αιώνα οι Τούρκοι καταστρέφουν όλα τα εξωκλήσια καθώς και την κύρια εκκλησία του χωριού. Η παρούσα εκκλησία ξαναχτίστηκε περίπου το 1850 και εγκαινιάστηκε το 1874. Η ιστορία για το πως ξαναχτίστηκε, εξιστορήθηκε σε μένα από τον παππού μου, (ο Θεός αναπαύσει την ψυχή του), αλλά επίσης και από πολλούς άντρες οι οποίοι είναι εν ζωή και άκουσαν την ιστορία από τους πατέρες τους. Όταν οι χωριανοί προσπάθησαν να ξαναχτίσουν την εκκλησία, την έχτιζαν με την μέρα, οι Τούρκοι όμως τους χαλούσαν τους κόπους τους την νύχτα. Αυτό κράτησε για κάποιο καιρό, μέχρι που αποφάσισαν να πουν το πρόβλημα τους στον Σουλτάνο. Τους έδωσε άδεια να χτίσουν την εκκλησία και τους εγγυήθηκε ότι το κτίσμα θα προχωρούσε ανεμπόδιστα, με τον όρο να το τελειώσουν σε ένα μήνα. Για να μπορέσουν να τελειώσουν το έργο τους αποφάσισαν να χτίσουν μια μικρότερη εκκλησία, ώστε να καταφέρουν να είναι εντός του χρονοδιαγράμματος που τους υποβλήθει. Τα θεμέλια του αρχικού μεγέθους μπορούσαν ακόμη να φανούν μέχρι το 2003, αλλά πρόσφατη πλακόστρωση της αυλής έχει κρύψει τα σημάδια της ιστορικής καταστροφής της.

Άλλη μαρτυρία της Τούρκικης θηριωδίας, είναι η ιστορία που συνδέεται με το εκκλησάκι του Ιωάννη του Προδρόμου, που τοποθετείται στο κέντρο του χωριού. Το εκκλησάκι ανήκε αρχικά σε μια μικρή μοναστική κοινότητα του γειτονικού Μοναστηριού της Παναγίας της Άμασγους, στο γειτονικό χωριό Μονάγρι. Αυτό είναι ιστορικά επιβεβαιωμένο από εκκλησιαστικό κώδικα. Η παράδοση λέει ότι κατά την διάρκεια της Οθωμανικής κυριαρχίας, 2 μοναχοί από το κυρίως Μοναστήρι της Παναγίας της Άμασγους, κατοίκησαν στο Μοναστήρι στη Συλίκου. Δεν γνωρίζουμε τα ονόματα τους, αλλά πιθανόν όταν οι Τούρκοι κατέστρεφαν όλες τις εκκλησίες στη Συλίκου, οι 2 μοναχοί να αποκεφαλίσθηκαν. (Είναι πιθανόν η ημερομηνία που μαρτύρησαν να είναι μεταξύ της 9ης και 14ης Ιουλίου 1821, όταν στην αντεκδίκηση της ανερχόμενης Ελληνικής Επανάστασης, οι Τούρκοι συνέλαβαν και απαγχόνισαν τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Κυπριανό, και αποκεφάλισαν τους Μητροπολίτες Πάφου Χρύσανθο, Κιτίου Μελέτιο και Κερύνειας Λαυρέντιο, τους Ηγουμένους των Μοναστηριών και άλλους πολλούς. Μεταξύ 9ης και 14ης Ιουλίου 1821, εκατοντάδες κληρικοί και λαϊκοί μαρτύρησαν από τους Τούρκους.)
Αυτό παρέμεινε απλά μια ιστορία που μεταδόθηκε στους κατοίκους μέχρι τα πρόσφατα χρόνια που άρχισαν οι εκσκαφές για τα θεμέλια της επαναστύλλωσης της εκκλησίας. Από τα ερείπια της παλιάς εκκλησίας, μπορούσε κανείς να δει τον εξωτερικό τοίχο, ο οποίος ανερχόταν πάνω από το ένα μέτρο ύψος καθώς και ένα εσωτερικό τοίχο, που χώριζε τον νάρθηκα από το κεντρικό μέρος. Μέσα, μπορούσε κανείς να δει ίχνη από τοιχογραφίες που φανέρωναν ότι η εκκλησία ήταν καλυμμένη από τοιχογραφίες όπως πολλές άλλες εκκλησίες στην ευρύτερη περιοχή. Όλος ο χώρος εντός της εκκλησίας καλύφθηκε με ερείπια από την κατεστραμμένη εκκλησία. Καθαρίζοντας τις πέτρες και τα ερείπια από τον νάρθηκα και την εκκλησία, βρήκαμε τα απομεινάρια 2 ανθρώπινων σκελετών. Η στάση των σκελετών επιβεβαιώνει την ιστορία για το μαρτύριο των μοναχών. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι Ορθόδοξοι δεν θάβουν τους νεκρούς τους μέσα στην εκκλησία. Επίσης οι Ορθόδοξοι θάβουν τους νεκρούς τους με το πρόσωπο προς τα πάνω και τα πόδια στην Ανατολή. Τα λείψανα που βρέθηκαν στην εκκλησία δεν ήταν ακριβώς θαμμένα αλλά αφημένα στο πάτωμα του νάρθηκα, βλέποντας κάτω όπως που να είναι γονατιστοί, με τα πόδια προς τα δυτικά, μα προ της εκπλήξεως τα κεφάλια δεν βρέθηκαν αμέσως με τα σώματα. Καθαρίζοντας ακόμη περισσότερο τα ερείπια κάτω στον νάρθηκα, ανακαλύψαμε τα κεφάλια, δείχνοντας έτσι ότι τα κεφάλια αποχωρίστηκαν από το σώμα πριν προλάβουν να θαφτούν στα ερείπια. Έθαψα τα οστά σε ένα προσωρινό τάφο στο νεκροταφείο του χωριού, ελπίζοντας να εγκατασταθούν σε ένα κατάλληλο τάφο για την επιστροφή τους στο έδαφος του ναού.
Οι εργασίες για την αναστύλωση του ναού του Αγίου Ιωάννη, άρχισαν το 1993, αλλά οικονομικοί λόγοι παρέτειναν την αποπεράτωση του μέχρι το 2000. Η λειτουργία τελείται εκεί σε κάθε γιορτή του Αγίου Ιωάννη. Ο ιστορικός δεσμός με το Μοναστήρι της Παναγίας της Άμασγους επίσης έχει αποκατασταθεί. Το Μοναστήρι σήμερα, υπηρετείται από μοναχές και εις αναγνώριση ότι ο ναός ήταν κάποτε Μετόχι του Μοναστηριού τους, οι Μοναχές έρχονται στο εκκλησάκι σε κάθε εορτή του Τιμίου Προδρόμου και μας τιμούν με τις υπέροχες φωνές τους, ψάλλοντας τις ακολουθίες του Εσπερινού, του Όρθρου και της Θείας Λειτουργίας.
Σαν αγιογράφος καθώς και ιερέας, πήρα την πρωτοβουλία να αγιογραφήσω τις εικόνες για το εικονοστάσι. Το εικονοστάσι έχει το συνηθισμένο επίπεδο για τις εικόνες, καθώς και ένα πιο ψηλό για τις εικόνες των Εορτών. Στη ψηλή γραμμή συνήθως μπορεί κανείς να δει τις εικόνες από τον Χριστολογικό κύκλο (της Ζωής Του Χριστού), αλλά επέλεξα να αλλάξω τις Εικόνες αυτές με εικόνες των Εορτών Του Αγίου Ιωάννη, καθώς και εικόνες που συνδέονται ιστορικά με το πρόσωπο Του, όπως την Βάπτιση Του Χριστού.